Đã lâu rồi, bỗng dưng một người bạn cùng lớp cấp 3 cũ gợi nhắc đến một bài thơ mà cô thuộc nồng nàn từ thuở bé :
Khung Trời Cũ
Đôi mắt ướt tuổi vàng khung trời hội cũ
Áo màu xanh không xanh mãi trên đồi hoang
Phút vội vã bỗng thấy mình du thủ
Thắp đèn khuya ngồi kể chuyện trăng tàn
Từ núi lạnh đến biển im muôn thuở
Đỉnh đá này và hạt muối đó chưa tan
Cười với nắng một ngày sao chóng thế
Nay mùa đông mai mùa hạ buồn chăng
Đếm tóc bạc tuổi đời chưa đủ
Bụi đường dài gót mỏi đi quanh
Giờ ngó lại bốn vách tường ủ rũ
Suối nguồn xa ngược nước xuôi ngàn
Tuệ Sỹ
Có lẽ thế hệ của cô và cả các thế hệ sau này, ít ai biết đến thiền sư Thích Tuệ Sỹ – một con người tài hoa xuất chúng với tấm lòng nhân ái vô biên.
Còn cô, cô đã lỡ tìm hiểu về người tác giả bài thơ ấy và đã lỡ hoài vọng tha thiết về những mùa yêu thương, an lạc mà hào hùng của một khung trời cũ nên cũng đành lỡ đeo mang hoài những khắc khoải khôn nguôi về thân phận, dân tộc và đời người.
* Tiểu sử thiền sư Thích Tuệ Sỹ *
* Những bài viết của thiền sư Thích Tuệ Sỹ *
Cuộc sống thật ngắn ngủi, con người thật nhỏ bé, nhưng có những khoảnh khắc ngắn ngủi của những con người nhỏ bé đã trở thành một hình ảnh huyền diệu, vĩnh cửu… như nhà thơ Vũ Hoàng Chương đã tâm đắc:
“Một nét dao bay ngàn thuở đẹp. Dù sai hay trúng cũng là dư”(Bài Ca Sông Dịch).
Thiền sư Thích Tuệ Sỹ là một trong những con người đó. Đối với cô, mỗi lần nghĩ đến hình ảnh của bậc thiền sư đáng kính này, cô lại cảm nhận được một sự lãng mạn khôn cùng trong con người ông. Chất lãng mạn trong con người Tuệ Sỹ vừa có nhu hòa, thi vị của một nhà thơ, vừa có anh hoa của một bậc hiền triết, nhưng trên hết là cái hào sảng, kiên cường của một con người đầu đội trời, chân đạp đất trên con đường đi đến Chân, Thiện, Mỹ.
Trong các tác phẩm văn thơ của Tuệ Sỹ, nổi tiếng nhất là tập thơ Giấc Mơ Trường Sơn được đúc kết từ những áng thơ hào hùng mà không kém phần lãng mạn được ông viết xuyên suốt từ thời kỳ trước năm 1975 đến năm 2001.
Bài thơ Khung Trời Cũ là một bài thơ rất nổi tiếng ông viết trước 1975 và sau in vào tập Phương Trời Viễn Mộng của thi tập Giấc Mơ Trường Sơn, một bài thơ mà cố Thi sĩ Bùi Giáng đã nhận xét: “Chỉ một bài thơ, Tuệ Sỹ đã trùm lấp hết chân trời mới cũ từ Ðường Thi Trung Hoa tới Siêu Thực Tây Phương.” (trích “Ði Vào Cõi Thơ” của Bùi Giáng, viết về Thầy Tuệ Sỹ).
Về bài thơ Khung Trời Cũ này, tác giả Đan Hà đã có những lời sau : “Tâm cảnh ấy đẹp biết bao, vì đã chan chứa một thời hoa mộng. Nơi chốn bao dung cho những tấm lòng chân nguyên; chở che cho con người chưa hề biết đến hệ lụy của cuộc đời. Vì thế mà Người thấy mến yêu như chưa bao giờ… Lòng yêu mến quê hương và những kỷ niệm tuổi thơ đã trải dài từ núi lạnh đến biển trời mênh mông, còn mãi ghi khắc như những hạt muối đó chưa tan. Ðể biến thành một chí khí kiên cường trước tất cả những sức mạnh của bạo lực.” trích “Đọc Giấc Mơ Trường Sơn – Thi tập của Tuệ Sỹ” – Đan Hà)
Riêng với cô, bài thơ nào trong Giấc Mơ Trường Sơn cô cũng thích, nhưng lại đặc biệt tâm cảm với bài thơ Những Năm Anh Đi :
NHỮNG NĂM ANH ĐI
Ngọn gió đưa anh đi mười năm phiêu lãng
Nhìn quê hương qua chứng tích điêu tàn
Triều Đông hải vẫn thì thầm cát trắng
Truyện tình người và nhịp thở Trường sơn
Mười năm nữa anh vẫn lầm lì phố thị
Yêu rừng sâu nên khóe mắt rưng rưng
Tay anh với trời cao chim chiều rủ rỉ
Đời lênh đênh thu cánh nhỏ bên đường
Mười năm sau anh băng rừng vượt suối
Tìm quê hương trên vết máu đồng hoang
Chiều khói nhạt như hồn ai còn hận tủi
Từng con sông từng huyết lệ lan tràn.
Mười năm đó anh quên mình sậy yếu
Đôi vai gầy từ thuở dựng quê hương
Anh cúi xuống nghe núi rừng hợp tấu
Bản tình ca vô tận của Đông phương
Và ngày ấy anh trở về phố cũ
Giữa con đường còn rợp khói tang thương
Trong mắt biếc mang nỗi hờn thiên cổ
Vẫn chân tình như mưa lũ biên cương.
N.Tr. 4 – 1975
Trong đó, 2 câu thơ cuối lúc nào cũng gợi cho cô một cảm xúc tha thiết khôn cùng nhớ về trang sử hào hùng mà rất đỗi gian truân, đoạn trường của dân tộc mình (Trong mắt biếc mang nỗi hờn thiên cổ) và nghẹn lòng với từng phận người, từng tấc đất quê hương (Vẫn chân tình như mưa lũ biên cương) !
Uhm, có lẽ bây giờ đa số chúng mình đều đắm chìm trong quanh quẩn cơm, áo, gạo, tiền mà vô tình đã làm nhạt phai dần những hào khí, tinh hoa của dân tộc đang ẩn giấu trong tâm hồn của mỗi con người Việt Nam mình. Ừ thì vẫn hiểu, “có thực mới vực được đạo” nhưng vẫn thấy buồn lắm khi chứng kiến con người từ thế hệ cô cho đến sau này đa phần đều chỉ chú tâm vào “thực”, thiếu thì muốn cho đủ, đủ rồi thì muốn đủ thêm, đủ thêm thì lại muốn dư thừa, …. nên dần dần đánh mất tâm “đạo”, mất dần cái khát vọng hừng hực của tuổi trẻ, mất dần cảm quan đối với những nét đẹp, nét nhân văn của cuộc sống và mất dần tấm lòng nhân ái đối với những cảnh cơ khổ, bất hạnh chung quanh mình. Không buồn sao được, phải không !
Một chú én không thể làm nên mùa xuân ! Ừ thì hi vọng lắm một ngày nào đó, tất cả chúng mình khi đã biết tạm hài lòng với điều kiện cuộc sống của bản thân thì hãy “quên mình sậy yếu” mà “băng rừng vượt suối”, mà vươn “đôi vai gầy từ thuở dựng quê hương”, hãy tung mình ra vùng trời mênh mông để nghe “Triều Đông hải vẫn thì thầm cát trắng…Truyện tình người và nhịp thở Trường Sơn” … để rồi khi đến giây phút tạm biệt cõi trần này, chúng mình có thể mĩm cười mà “cúi xuống nghe núi rừng hợp tấu… bản tình ca vô tận của Đông Phương” !!
Vậy đó, nhưng có lẽ vẫn đang là… một Giấc Mơ Trường Sơn mà thôi !!
